آرتروز زانو جزء شایع‌ترین بیماری‌های مفصلی است که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری باعث درد، تورم و محدودیت حرکت در زانو می‌شود و می‌تواند کیفیت زندگی را به شدت کاهش دهد. آیا می‌دانید عوامل اصلی ایجاد آرتروز زانو چیست؟ راه‌های پیشگیری و درمان آن کدامند؟ در این مقاله به بررسی کامل آرتروز زانو، علائم، روش‌های درمانی و نکات مهم مراقبتی خواهیم پرداخت تا بهترین تصمیم را برای سلامت زانوی خود بگیرید.
علائم آرتروز زانو
توجه داشته باید که علائم آرتروز زانو به تدریج ظاهر می‌شوند و در ابتدا خفیف بوده اما با پیشرفت بیماری شدید‌تر می‌شود. به همین خاطر شناخت دقیق این علائم به تشخیص زودهنگام و شروع درمان به موقع کمک می‌کند.
- درد مکرر و مزمن در زانو، به‌ویژه هنگام حرکت یا پس از استراحت طولانی
- سفتی و کاهش انعطاف‌پذیری مفصل، به خصوص در صبح‌ها یا پس از نشستن طولانی
- تورم و التهاب در اطراف زانو
- صدای تق‌تق یا خش‌خش هنگام حرکت دادن زانو
- ضعف و احساس ناپایداری در مفصل زانو
- کاهش دامنه حرکتی زانو و دشواری در خم یا راست کردن کامل آن
- تغییر شکل تدریجی زانو در مراحل پیشرفته بیماری
علت آرتروز زانو
آرتروز زانو به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود که منجر به تخریب تدریجی غضروف مفصل و التهاب آن می‌گردد. شناخت علت‌های اصلی این بیماری به پیشگیری و درمان بهتر آن کمک شایانی می‌کند.
سن
با افزایش سن، خاصیت ارتجاعی و ضخامت غضروف کاهش می‌یابد و توانایی ترمیم آن کاهش می‌یابد. این تغییرات طبیعی باعث می‌شود مفصل زانو بیشتر در معرض ساییدگی و آسیب قرار گیرد و در نهایت آرتروز را به همراه داشته باشد.
وزن بالا
داشتن ضافه وزن فشار بیشتری به مفاصل زانو وارد کرده و ساییدگی غضروف ر به همراه خواهد داشت و بروز چنین مشکلی احتمال ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد.
آسیب‌های قبلی زانو
ضربه، شکستگی یا پارگی رباط‌ها و منیسک تعادل و ثبات مفصل را مختل کرده و منجر به افزایش احتمال بروز آرتروز در طول زمان می‌شود.
ژنتیک
برخی افراد به‌طور ژنتیکی استعداد بیشتری برای تخریب غضروف و ابتلا به آرتروز دارند. وجود سابقه خانوادگی آرتروز زانو می‌تواند ریسک ابتلا را افزایش دهد.
فعالیت‌های بدنی شدید
کارهای سنگین، ورزش‌های پرفشار و حرکات تکراری که فشار زیادی به زانو وارد می‌کنند، می‌توانند باعث تخریب زودرس غضروف و بروز آرتروز شوند.
بیماری‌های التهابی
بیماری‌هایی مانند دیابت، نقرس و روماتیسم مفصلی باعث التهابات مزمن در مفاصل و تخریب غضروف می‌شوند که در نهایت به آرتروز زانو منجر می‌گردند.
بیشتر بخوانید: آسیب‌های ورزشی زانو
ویدیو آرتروز زانو
آرتروز زانو چه تاثیری برروی بدن می‌گذارد؟
آرتروز زانو تاثیرات گسترده‌ای بر روی بدن و کیفیت زندگی فرد مبتلا دارد. این بیماری باعث درد مزمن و کاهش عملکرد مفصل می‌شود که حرکت و انجام فعالیت‌های روزمره را دشوار می‌کند علاوه بر آن به دلیل ضعف عضلات اطراف زانو تعادل بدن به هم می‌ریزد.
توجه داشته باشید که محدودیت حرکتی ناشی از آرتروز می‌تواند باعث کاهش فعالیت بدنی شود و در نتیجه مشکلات قلبی، افزایش وزن و مشکلات متابولیک را تشدید کند و حتی سلامت روان و روحیه فرد تاثیر منفی بگذارد.
آرتروز زانو را چگونه تشخیص می‌دهند؟
تشخیص آرتروز زانو با ترکیبی از معاینه بالینی، سابقه پزشکی و روش‌های تصویربرداری انجام می‌شود. ابتدا در زمان مراجعه به بهترین متخصص ارتوپدی در رشت علائم بیمار مانند درد، تورم، محدودیت حرکت و… بررسی می‌شود. سپس برای ارزیابی دقیق‌تر، عکسبرداری‌هایی مانند رادیوگرافی ساده انجام می‌شود که تغییرات غضروف، کاهش فاصله مفصلی و وجود خارهای استخوانی را نشان می‌دهد.
در بعضی از مواقع MRI یا سی‌تی‌اسکن برای بررسی بافت‌های نرم و آسیب‌های بیشتر استفاده می‌شود حتی آزمایش خون برای رد کردن بیماری‌های التهابی مانند روماتیسم انجام می‌شود. باید اشاره کنیم که ترکیب این روش‌ها به تشخیص دقیق و تعیین مرحله آرتروز کمک می‌کند.
چگونه با چند کار ساده از آرتروز زانو جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از آرتروز زانو، رعایت چند نکته ساده و روزمره می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت مفاصل داشته باشد:
✳️ کاهش حتی چند کیلوگرم می‌تواند تأثیر چشمگیری داشته باشد.
✳️ ورزش‌های کم‌فشار مانند پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه‌سواری باعث تقویت عضلات اطراف زانو و حفظ انعطاف‌پذیری مفصل می‌شود.
✳️ از چهارزانو نشستن، زانوزدن یا ایستادن طولانی‌مدت خودداری کنید در واقع هنگام نشستن زانوها باید در زاویه ۹۰ درجه قرار داشته باشند.
✳️ از پریدن، چرخش ناگهانی و بلند کردن اجسام سنگین با زانوهای خم‌شده خودداری کنید.
✳️ استفاده از کفش مناسب: پوشیدن کفش‌های استاندارد با کفی مناسب، فشار روی زانو را کاهش می‌دهد.
درمان آرتروز زانو از مراحل اولیه تا پیشرفته
از جمله مراحل درمانی آرتروز زانو بسته به مرحله آن به شرح زیر است:
| مراحل | درمان |
| خفیف | – ورزش‌های سبک مثل پیاده‌روی، شنا – استفاده از کفش طبی مناسب – فیزیوتراپی – مصرف داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی |
| متوسط | – تزریق ژل یا اسید هیالورونیک به داخل مفصل – تزریق کورتون – تمرینات تخصصی تقویت عضلات ران – استفاده از زانوبند طبی یا عصا برای کاهش فشار روی مفصل |
| پیشرفته | – استفاده از داروهای قوی‌تر برای کنترل درد – تزریق پی‌آرپی (PRP) یا سلول‌های بنیادی – محدود کردن فعالیت‌های سنگین – جراحی تعویض مفصل زانو |
در نهایت…
آرتروز زانو اگرچه یک بیماری شایع است، اما با آگاهی، تشخیص به‌موقع و رعایت اصول ساده‌ای مثل سبک زندگی سالم، قابل کنترل خواهد بود. پس با شناخت علائم، پیشگیری و درمان‌های متناسب می‌توان کیفیت زندگی را حفظ و از همه مهم‌تر از پیشرفت بیماری هم جلوگیری کرد.